Uwarunkowania prawne stosowania mediacji i arbitrażu w indywidualnych sporach pracowniczych
Streszczenie w języku polskim
Artykuł ma charakter naukowo-badawczy. Celem artykułu jest analiza uwarunkowań prawnych stosowania mediacji oraz arbitrażu jako alternatywnych sposobów rozwiązywania szczególnego rodzaju sporów – sporów pracownika z pracodawcą (indywidualne spory pracownicze). Artykuł opiera się na założeniu, że zarówno mediacja, jak i arbitraż mogą służyć zapewnieniu efektywnej ochrony prawnej stron stosunku pracy, a tym samym przyczynić się do zmniejszenia luki między law in books oraz law in action. Autorki przedstawiają specyfikę indywidualnych sporów prawa pracy, kierując się zasadami mediacji. Na podstawie dostępnych danych statystycznych analizują praktykę stosowania mediacji i arbitrażu w indywidualnych sporach pracowniczych w Polsce. Pod koniec artykułu podejmują próbę wskazania uwarunkowań prawnych, które negatywnie oddziałują na stosowanie mediacji i arbitrażu w indywidualnych sporach pracowniczych w Polsce.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Literatura
Antolak-Szymański K., Mediacja w rozwiązywaniu indywidualnych sporów pracowniczych. Ujęcie modelowe, Warszawa 2024.
Baran K.W., Mediacja w sprawach z zakresu pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2006, nr 3.
Baran K.W., Postępowanie pozasądowe i przedsądowe w sprawach z zakresu prawa pracy, [w:] System Prawa Pracy. Tom VI. Procesowe prawo pracy, red. K.W. Baran, Warszawa 2016.
Bednarczyk K., Perspektywa modyfikacji dobrowolności mediacji w prawie polskim, „ADR Arbitraż i Mediacja” 2022, nr 3.
Centrum Rozwiązywania Sporów i Konfliktów przy WPiA UW, https://mediacje.wpia.uw.edu.pl/[dostęp: 19.09.2025].
Dzienisiuk D., Latos-Miłkowska M., Mediacja a specyfika spraw z zakresu prawa pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2011, nr 1.
Flaga-Gieruszyńska K., Postępowanie mediacyjne w sprawach z zakresu prawa pracy, [w:] System Prawa Pracy. Tom VI. Procesowe prawo pracy, red. K.W. Baran, Warszawa 2016.
Gmurzyńska E., Morek R. (red.), Mediacja. Teoria i praktyka, Warszawa 2024.
Jaśkowski K. [w:] K. Jaśkowski, E. Maniewska, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, LEX/el 2025.
Jaśkowski K., Maniewska E, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, LEX/el 2025.
Mediacje w sprawach z zakresu prawa pracy w latach 2006–2024, https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ [dostęp: 19.09.2025].
Mędrala M., Mediacja w sprawach z zakresu prawa pracy, [w:] Funkcja ochronna cywilnego postępowania sądowego w sprawach z zakresu prawa pracy, Warszawa 2011.
Morek R. [w:] Mediacja. Teoria i praktyka, red. E. Gmurzyńska, R. Morek, Warszawa 2024.
Regulamin Arbitrażowy Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej, https://sakig.pl/wp-content/uploads/2024/12/Regulamin-Arbitrazowy-SA-KIG-2025.pdf [dostęp: 20.09.2025].
Regulamin Sądu Arbitrażowego przy Konfederacji Lewiatan, https://sadarbitrazowy.org.pl/wp-content/uploads/2025/02/regulamin_lewiatan_new-4.pdf [dostęp: 20.09.2025].
Sierocka I., Postępowanie mediacyjne w sprawach z zakresu prawa pracy, „Białostockie Studia Prawnicze” 2016, nr 21.
Sobczyk A. (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2025.
Stryjniak-Puza M., Arbitraż instytucjonalny czy arbitraż ad hoc? Nie taki oczywisty wybór, https://doi.org/10.5604/01.3001.0054.7536 [dostęp: 4.11.2025].
Akty prawne
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/11/UE z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach konsumenckich) (Dz. Urz. UE L 165, 18.06.2013).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (wersja przekształcona) (Dz. Urz. UE L 351, 20.12.2012).
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2025 r. poz. 1071).
Ustawa z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz.U. z 2016 r. poz. 1823).
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 277).
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1228 ze zm.).
Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 1796).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/adr.2025.2.61-76
Data publikacji: 2025-12-30 15:47:53
Data złożenia artykułu: 2025-09-30 23:34:12
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Agnieszka Zwolińska, Agnieszka Siedlecka-Andrychowicz, Agnieszka Siedlecka-Andrychowicz

Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.