In the Autobiographical Triangle of Experience and Emotion. Around Komediantka

Anna Sobiecka

Abstract


The article characterises Władysław S. Reymont's provincial acting career and its literary representation in Komediantka. By referencing excerpts from the writer's correspondence and diary notes, the article highlights the similarities in experiences, emotions, and struggles of the unfulfilled actor and the novel's protagonist, Janka Orłowska. In the context of theoretical considerations related to the concept of the autobiographical triangle (M. Czermińska), the article explores the complex relationship between the author's biography (Reymont), the fictional character (Orłowska), and the novel’s self-narrative strategy. Within this “triangle,” numerous analogies emerge between the writer's biography and the life experiences of the aspiring stage performer, which in turn shape the depiction of the novel’s fictional reality.

Keywords


autobiography; Władysław S. Reymont; autobiographical novel; provincial theatre of the 19th century

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Badowska, Katarzyna. (2017). Nieznane dusze i fermentujące „ja” – Władysław Reymont o modernistycznych tożsamościach popękanych. W: Mateusz Bourkane, Radosław Okulicz-Kozaryn, Agnieszka Sell, Marek Wedemann (red.). „Wskrzesić choćby chwilę. Władysława Reymonta zmagania z myślą i formą” (s. 89–113). Poznań: Wydawnictwo UMK.

Czermińska, Maria. (1987). Autobiografia i powieść czyli pisarz i jego postacie. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.

Czermińska, Maria. (2000). Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Kraków: Universitas.

Czermińska, Maria. (2004). Podróż jako budowanie tożsamości. Rekonstrukcja narracji niekompletnych. W: Władysław Bolecki, Ryszard Nycz (red.), Narracja i tożsamość (II). Antropologiczne problemy literatury (s. 126–138). Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Freudenson [Zgliński], Daniel. (1875). Z pamiętników aktora teatru w Garwolinie. Kraków: Nakładem Księgarni Adolfa Nowaczyńskiego.

Gruchała, Wojciech. (2017). Trzy lekcje Szekspira. Janka Orłowska i modernizacja. W: Mateusz Bourkane, Radosław Okulicz-Kozaryn, Agnieszka Sell, Marek Wedemann (red.), „Wskrzesić choćby chwilę” Władysława Reymonta zmagania z myślą i formą (s. 67–88). Poznań: Wydawnictwo UAM.

Grzymała-Siedlecki, Adam. (1959). Reymonta kariera w teatrze i w… cyrku. Teatr, 18, s. 17–19.

Grzymała-Siedlecki, Adam. (1962). Fantastyka żywota Remontowego. W: Adam Grzymała-Siedlecki, Niepospolici ludzie w dniu swoim powszednim (s. 246–277). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Gutowski, Wojciech, Owczarz Ewa. (red.). (2006). Z problemów prozy. Powieść o artyście. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Jarzębski, J. (1984). Powieść jako autokreacja. W: Jerzy. Jarzębski, Powieść jako autokreacja (s. 412–430). Kraków: Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Jodełka-Burzecki, Tadeusz. (1979). Reymont przy biurku. Z zagadnień warsztatu pisarskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Kaszyński, Stanisław. (1968). Reymont – człowiek teatru, Prace Polonistyczne, 24, s. 180–201.

Kochanowski, Marek. (2010). Miasto jako teatr. Obraz Londynu we wczesnych zapiskach podróżnych W.S. Reymonta. Białostockie Studia Literaturoznawcze, 1, s. 185–200.

Listy W.S. Reymonta do brata (1969). Oprac. Barbara Kocówna. Pamiętnik Literacki, 60(2), s. 161–209.

Maciejowski [Sewer], Ignacy. (1955). U progu sztuki. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Raszewski, Zbigniew, Wilski, Zbigniew, Wosiek, Maria, Zawadzka, Krystyna, Garlińska-Zembrzuska Hanna. (red.). (1973). Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Ratajczak, D. (1985). Wędrówka jako model życia i twórczości aktora w teatrze polskim XIX wieku. Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historycznoliterackie, 58, s. 167–191.

Reymont, Władysław Stanisław. (1955a). Fermenty. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Reymont, Władysław Stanisław. (1955b). Komediantka. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Reymont, Władysław Stanisław. (2009). Dziennik nieciągły. 1887–1924. Kraków: Collegium Columbinum.

Rogacki, Henryk Izydor. (2001). Mgła i zwierciadło. Obrazy teatru w prozie, liryce i dramacie okresu Młodej Polski. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Errata.

Rosner, Katarzyna. (2003). Narracja, tożsamość i czas. Kraków: Universitas.

Sławińska, Irena. (1966). Młodopolska batalia o teatr. W: I. Sławińska, S. Kruk (red.), Myśl teatralna Młodej Polski. Antologia (s. 5–38). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Sobieraj, Tomasz. (2021). Sztuka nowa, sztuka zaangażowana. Projekt artystyczny Ignacego Suessera. Wiek XIX, 56(14), s. 193–209.

Solski, Ludwik. (1961). Wspomnienia 1855–1954. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Utkowska, Beata. (2004). Na prowincjonalnej scenie teatralnej. W: Beata Utkowska, Poza powieścią. Małe formy epickie Reymonta (s. 57–83). Kraków: Universitas.

Wodziński, Antoni. (1926). Reymont o sobie. Autobiografia twórcy „Chłopów”. Kurier Warszawski, 1, s. 5–6.

Wołk, Marcin. (2004). Autobiografizm i cykliczność. W: Krystyna Jakowska, Dariusz Kulesza, Katarzyna Sokołowska (red.), Cykl i powieść (s. 19–34). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Wyka, Kazimierz. (1972). Reymontowska mapa polskiej prowincji. Roczniki Komisji Historycznoliterackiej, 10, s. 79–109.

Zapolska, Gabriela. (1896). Przeglądy piśmiennicze. Władysław Reymont „Komediantka”. Przegląd Tygodniowy, 44, s. 490–491.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2025.43.2.107-123
Date of publication: 2025-12-29 09:25:15
Date of submission: 2025-06-08 15:30:02


Statistics


Total abstract view - 0
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2025 Anna Sobiecka

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.