Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
W autobiograficznym trójkącie doświadczeń i emocji. Wokół Komediantki
Streszczenie w języku polskim
Artykuł skupia się na charakterystyce prowincjonalnej kariery aktorskiej W.S. Reymonta i jej literackiej reprezentacji ukazanej w Komediantce. Przywołując fragmenty korespondencji pisarza i jego diariuszowych notatek, ukazuje podobieństwo przeżyć i doświadczeń niespełnionego aktora oraz głównej bohaterki powieści Janki Orłowskiej. W kontekście podjętych rozważań teoretycznych związanych z kategorią trójkąta autobiograficznego (M. Czermińska), ukazane zostają złożone relacje między biografią autora (Reymont), fikcjonalną kreacją postaci (Orłowska), a autokreacyjną strategią narracyjną powieści. W tak zdefiniowanym „trójkącie” możliwe staje się odczytanie licznych analogii między biografią pisarza a doświadczeniami adeptki sztuki aktorskiej, co przekłada się na realistyczny opis rzeczywistości przedstawionej w powieści.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Badowska, Katarzyna. (2017). Nieznane dusze i fermentujące „ja” – Władysław Reymont o modernistycznych tożsamościach popękanych. W: Mateusz Bourkane, Radosław Okulicz-Kozaryn, Agnieszka Sell, Marek Wedemann (red.). „Wskrzesić choćby chwilę. Władysława Reymonta zmagania z myślą i formą” (s. 89–113). Poznań: Wydawnictwo UMK.
Czermińska, Maria. (1987). Autobiografia i powieść czyli pisarz i jego postacie. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Czermińska, Maria. (2000). Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Kraków: Universitas.
Czermińska, Maria. (2004). Podróż jako budowanie tożsamości. Rekonstrukcja narracji niekompletnych. W: Władysław Bolecki, Ryszard Nycz (red.), Narracja i tożsamość (II). Antropologiczne problemy literatury (s. 126–138). Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.
Freudenson [Zgliński], Daniel. (1875). Z pamiętników aktora teatru w Garwolinie. Kraków: Nakładem Księgarni Adolfa Nowaczyńskiego.
Gruchała, Wojciech. (2017). Trzy lekcje Szekspira. Janka Orłowska i modernizacja. W: Mateusz Bourkane, Radosław Okulicz-Kozaryn, Agnieszka Sell, Marek Wedemann (red.), „Wskrzesić choćby chwilę” Władysława Reymonta zmagania z myślą i formą (s. 67–88). Poznań: Wydawnictwo UAM.
Grzymała-Siedlecki, Adam. (1959). Reymonta kariera w teatrze i w… cyrku. Teatr, 18, s. 17–19.
Grzymała-Siedlecki, Adam. (1962). Fantastyka żywota Remontowego. W: Adam Grzymała-Siedlecki, Niepospolici ludzie w dniu swoim powszednim (s. 246–277). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Gutowski, Wojciech, Owczarz Ewa. (red.). (2006). Z problemów prozy. Powieść o artyście. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Jarzębski, J. (1984). Powieść jako autokreacja. W: Jerzy. Jarzębski, Powieść jako autokreacja (s. 412–430). Kraków: Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Jodełka-Burzecki, Tadeusz. (1979). Reymont przy biurku. Z zagadnień warsztatu pisarskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kaszyński, Stanisław. (1968). Reymont – człowiek teatru, Prace Polonistyczne, 24, s. 180–201.
Kochanowski, Marek. (2010). Miasto jako teatr. Obraz Londynu we wczesnych zapiskach podróżnych W.S. Reymonta. Białostockie Studia Literaturoznawcze, 1, s. 185–200.
Listy W.S. Reymonta do brata (1969). Oprac. Barbara Kocówna. Pamiętnik Literacki, 60(2), s. 161–209.
Maciejowski [Sewer], Ignacy. (1955). U progu sztuki. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Raszewski, Zbigniew, Wilski, Zbigniew, Wosiek, Maria, Zawadzka, Krystyna, Garlińska-Zembrzuska Hanna. (red.). (1973). Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ratajczak, D. (1985). Wędrówka jako model życia i twórczości aktora w teatrze polskim XIX wieku. Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historycznoliterackie, 58, s. 167–191.
Reymont, Władysław Stanisław. (1955a). Fermenty. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Reymont, Władysław Stanisław. (1955b). Komediantka. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Reymont, Władysław Stanisław. (2009). Dziennik nieciągły. 1887–1924. Kraków: Collegium Columbinum.
Rogacki, Henryk Izydor. (2001). Mgła i zwierciadło. Obrazy teatru w prozie, liryce i dramacie okresu Młodej Polski. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Errata.
Rosner, Katarzyna. (2003). Narracja, tożsamość i czas. Kraków: Universitas.
Sławińska, Irena. (1966). Młodopolska batalia o teatr. W: I. Sławińska, S. Kruk (red.), Myśl teatralna Młodej Polski. Antologia (s. 5–38). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Sobieraj, Tomasz. (2021). Sztuka nowa, sztuka zaangażowana. Projekt artystyczny Ignacego Suessera. Wiek XIX, 56(14), s. 193–209.
Solski, Ludwik. (1961). Wspomnienia 1855–1954. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Utkowska, Beata. (2004). Na prowincjonalnej scenie teatralnej. W: Beata Utkowska, Poza powieścią. Małe formy epickie Reymonta (s. 57–83). Kraków: Universitas.
Wodziński, Antoni. (1926). Reymont o sobie. Autobiografia twórcy „Chłopów”. Kurier Warszawski, 1, s. 5–6.
Wołk, Marcin. (2004). Autobiografizm i cykliczność. W: Krystyna Jakowska, Dariusz Kulesza, Katarzyna Sokołowska (red.), Cykl i powieść (s. 19–34). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Wyka, Kazimierz. (1972). Reymontowska mapa polskiej prowincji. Roczniki Komisji Historycznoliterackiej, 10, s. 79–109.
Zapolska, Gabriela. (1896). Przeglądy piśmiennicze. Władysław Reymont „Komediantka”. Przegląd Tygodniowy, 44, s. 490–491.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2025.43.2.107-123
Data publikacji: 2025-12-29 09:25:15
Data złożenia artykułu: 2025-06-08 15:30:02
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Anna Sobiecka
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.