Nazwy regionalnych pociągów (zespołów trakcyjnych) Dolnego Śląska i kraju południowomorawskiego

Piotr Tomasik

Streszczenie w języku polskim


Celem niniejszego artykułu jest zgromadzenie, analiza onomastyczna i porównanie nazw pociągów obsługujących ruch regionalny w województwie dolnośląskim i kraju południowomorawskim (Czechy). W obu regionach przeprowadzono niedawno intensywne zakupy taboru kolejowego. Nowym pojazdom nadano nazwy: w Polsce pochodzące od władców (przeniesione zostały antroponimy), w Czechach wykorzystano nazwy odmian winogron (chrematonimy) i nazwy apelacji winiarskich (mikrotoponimy). Badam funkcje zebranych porejonimów oraz zestawiam dwa zebrane onomastykony. Interesują mnie różnice i podobieństwa. Poszukuję odpowiedzi na pytanie, komu i czemu służą tego rodzaju nazwy własne, w jakim celu nadaje się tego typu nazwy pociągom regionalnym. Formułuję konkluzję, że analizowane porejonimy przede wszystkim jednoczą lokalne społeczności (mieszkańców terenów obsługiwanych przez te pociągi).


Słowa kluczowe


antroponim; chrematonim; mikrotoponim; porejonim; wino; władcy Polski

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Źródła drukowane

Boroń, Piotr. (2010). Kniaziowie, królowie, carowie… Tytuły i nazwy władców słowiańskich we wczesnym średniowieczu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Ćwiek-Rogalska, Karolina. (2024). Ziemie. Historie uzyskiwania i utraty. Warszawa: RN.

Ficnarová, Michaela. (2013). Vlastní jména vlakových spojů (porejonyma) na území ČR v letech 1993–2013. Brno: Masarykova univerzita.

Gałkowski, Artur. (2011). Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne stadium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Gałkowski, Artur. (2018). Definicja i zakres chrematonimii. Folia Onomastica Croatica, 27, s. 1–14.

Gałkowski, Artur. (2021). Terminologiczne osobliwości wśród metanazw onomastycznych w obszarze francuskim, angielskim i włoskim. Onomastica, LXV, s. 55–74.

Głowacki, Jerzy. (1990). Nazwy własne pociągów ekspresowych i pospiesznych. Język Polski, 5, s. 192–196.

Głowacki, Jerzy. (1993). Nowe nazwy polskich pociągów. Język Polski, 4–5, s. 308–309.

Głowacki, Jerzy. (2001). Raz jeszcze o nazwach własnych polskich pociągów. Język Polski, 5, s. 356–359.

Głowacki, Jerzy. (2007). Semantyka nowych nazw polskich pociągów. Język Polski, 4–5, s. 321–325.

Głowacki, Jerzy. (2013). O nowych nazwach własnych polskich pociągów. Język Polski, 3, s. 217–222.

Hasil Jiří. (2004). V Čechách se pije pivo, na Moravě víno aneb k prezentaci Moravy v učebnicích češtiny pro cizince. Studia Moravica. Acta Universitatis Palackianae Olomucensis Facultas Philosophica – Moravica, 2, s. 145–150.

Honl, Ivan. (1970a). O jménech vlaků, Zpravodaj Místopisné komise ČSAV, 11, s. 9–15.

Honl, Ivan. (1970b). Chrématonymie železničních tratí, Zpravodaj Místopisné komise ČSAV, XI, s. 554–562.

Hubáček, Jaroslav. (1974). Železničářský slang, Praha: tátní pedagogické nakladatelství.

Kędziora, Kamila. (2012). Nazewnictwo ulic Wrocławia w latach 1945–1994, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.

Kuba, Ludvík. (2007). Proces nominace dopravních prostředků provozovaných na území našeho státu. Acta Onomastica, XLVIII, s. 79–107.

Odaloš, Pavol. (2020). Sústava slovanskej onomastickej terminológie (vznik, existencia, neuralgické miesta, aktualizácia). Folia onomastica Croatica, 29, s. 169–202.

Pokorný, Ladislav. (1996). Vlastní jména dopravních spojů (porejonyma) a jejich jazykové zpracování (diplomová práce na PF UJEP Ústí n. Labem). Acta Onomastica, XXXVII, s. 139–146.

Thum, Gregor. (2005). Obce miasto Wrocław 1945 i potem. Wrocław: Via Nova.

Tomasik, Piotr. (2016). Nazewnictwo kolejowe (Na materiale języka polskiego, rosyjskiego i czeskiego). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Tomasik, Samuela. (2017). Czy nazwy odmian roślin to chrematonimy? Wstęp do dyskusji. Acta Onomastica, 58, s. 177–190.

Wysoczański, Włodzimierz. (2000). Chrematonimy kolejowe. Kontrastywna analiza językowo-kulturowa nazw pociągów. W: Magdalena Czachorowska, Maria Łucja Szewczyk (red.), Onomastyka polska a nowe kierunki językoznawcze (s. 245–263). Bydgoszcz 2000.

Źródła internetowe (dostęp: 15.05.2025–29.05.2025)

Królowie, książęta i pociągi KD, film reklamowy. https://youtu.be/D3TkggUTbMY?feature=shared.

Liščí Vrch či Slunečná: Vlaky Stadler na jižní Moravě dostaly jména podle vinic | RAILTARGET https://www.railtarget.cz/osobni-doprava/lisci-vrch-ci-slunecna-vlaky-stadler-na-jizni-morave-dostaly-jmena-podle-vinic-9752.html (RT).

Nové vlakové soupravy nesou jména moravských viničních tratí | Vína z Moravy a vína z Čech (vinazmoravyvinazcech.cz), https://www.vinazmoravyvinazcech.cz/cs/aktuality/PcwxsrnFQKCTt_6tTvGvAw-nove-vlakove-soupravy-nesou-jmena-moravskych-vinicnich-trati (VzM).

Pleskalová, Jana., ZONO1-slovnicek-toponomastika, https://is.muni.cz/el/1421/jaro2017/CJBA18/um/slovnicek-toponomastika.pdf.

Poczet królów i książąt na pociągach Kolei Dolnośląskich – Koleje Dolnośląskie (kolejedolnoslaskie.pl), https://kolejedolnoslaskie.pl/koleje-dolnoslaskie-z-przeszlosci-w-przyszlosc/ (KD1).

Poczet królów i książąt na pociągach Kolei Dolnośląskich – Rynek Kolejowy (rynek-kolejowy.pl) https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/poczet-krolow-i-ksiazat-na-pociągach-kolei-dolnoslaskich--113794.html.

Prezentace jednotek Moravia | Železniční magazín (zeleznicni-magazin.cz) https://www.zeleznicni-magazin.cz/aktuality/prezentace-jednotek-moravia (ZM).

Slovník spisovného jazyka českého, Za vedení B. Havránka (hlavního redaktora), J. Běliče, M. Helcla a A. Jedličky, zpracoval lexikografický kolektiv Ústavu pro jazyk český ČSAV: V. Červená, J. Filipec, F. Havlová, M. Churavý, L. Janský, K. Kozlová, L. Kroupová, J. Machač, H. Marešová, V. Mejstřík, E. Michálek, B. Papírníková, E. Pokorná, B. Poštolková, M. Roudný, Z. Sochová, N. Svozilová, E. Vodrážková, J. Zima, dále spolupracovali: F. Daneš, K. Hausenblas, Z. Hlaváčková, M. Hovorková, H. Kratochvílová, J. Štindlová, F. Váhala, J. Vachek, dostęp online: https://ssjc.ujc.cas.cz/ (SSJC).

Ve Znojmě jsme ukázali naše jihomoravské vlaky, jmenují se podle vinařských tratí, https://www.arriva.cz/cs/o-spolecnosti/novinky/ve-znojme-jsme-ukazali-nase-jihomoravske-vlaky-jmenuji-se-podle-vinarskych-trati-23741 (AR1).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2025.43.2.273-283
Data publikacji: 2025-12-29 09:26:56
Data złożenia artykułu: 2025-06-03 12:34:45


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Piotr Tomasik

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.